Erfgoed heeft een vaste stek verworven op de gemeentelijke beleidsagenda’s. Dat blijkt uit het onderzoek dat FARO heeft gevoerd naar het erfgoedgehalte van de gemeentelijke meerjarenplannen (2014-2019). Toch was de opmaak en uitvoering van deze meerjarenplannen niet overal even evident. Binnen het lokale cultuur- en erfgoedbeleid was het soms schipperen tussen de ‘sectorale’ en de ‘integrale’ blik.

Een nieuw plannings- en registratiesysteem

Aan het begin van de gemeentelijke legislatuur 2014-2020 werd de BBC veralgemeend. Lokale besturen kregen hiermee een geheel nieuw plannings-, registratie- en evaluatiesysteem. Anno 2018 bevinden we ons aan het einde van de gemeentelijke legislatuur. Een ideaal moment dus om terug te blikken. Welke plaats had erfgoed in de eerste meerjarenplannen 2014-2019? Kwam het überhaupt aan bod? Hoe belangrijk is zo’n vermelding geweest op de dagelijkse erfgoedpraktijk? En welke lessen en ervaringen nemen we mee met het oog op de opmaak van de nieuwe meerjarenplannen (2020-2025)? Met deze vragen in het achterhoofd startte FARO een kleinschalig onderzoek bij tien steden en gemeenten in Vlaanderen.

Vaste stek voor erfgoed

Uit dit onderzoek bleek dat erfgoed de voorbije decennia een vaste stek heeft verworven op de lokale beleidsagenda. Het ziet er niet naar uit dat erfgoed meteen van de beleidsagenda zal verdwijnen, zelfs al zijn de sectorale cultuurbeleidsplannen niet meer verplicht. Wel misten een aantal respondenten de logica en opvolging van zo’n sectoraal cultuurbeleidsplan. Vaak was de opmaak van zo’n plan de aanleiding om de belangrijkste culturele stakeholders te bevragen en te betrekken. De meerjarenplanning biedt deze houvast nog niet (helemaal), zo bleek uit het onderzoek.

Groeipotentieel

Op basis van dit onderzoek kijkt FARO optimistisch naar de toekomst van het lokale erfgoedbeleid. Erfgoed is weliswaar nog steeds het kleine broertje van het cultuur- of vrijetijdsbeleid. Maar we stellen vast dat de meeste lokale besturen de mogelijkheden van erfgoed nog volop aan het verkennen zijn. Zeker het ‘alledaagse erfgoed’ blijkt een dankbare kapstok om een breed en divers publiek te bereiken en te betrekken. Denk aan immaterieel erfgoed, maar evengoed archivalische en documentaire collecties, beeldmaterieel, kleine landschapselementen …

Integraal werken?

De intrede van de meerjarenplannen en de BBC liep parallel met een tendens van lokale besturen om meer integraal te gaan werken. Integraal betekent dat een bestuur brede doelstellingen formuleert en dat de verschillende diensten vervolgens meewerken aan het realiseren van deze doelstellingen. Uit ons onderzoek bleek dat dit integrale werken geen 'fait accompli' is, maar de achterliggende idee is breed gedragen en zal de volgende jaren enkel aan belang winnen. Ook voor erfgoed liggen hier kansen. Want juist in het verknopen van erfgoed met andere domeinen ligt een belangrijke sleutel om het maatschappelijke en politieke draagvlak voor erfgoed te vergroten. En dit draagvlak is dan weer een noodzakelijke hefboom om erfgoed een volwaardige plaats te geven in het lokale beleid.

Het volledige rapport kunt u hier raadplegen.

Foto: (c) Melle