Brainstormt u mee met ChatGPT?

Ouderwetse speelgoedrobot uit blik. Foto: Rock'n Roll Monkey via Unsplash

Met het jaareinde in zicht buigen veel organisaties zich in deze periode over het jaarplan 2024. Normaliter kom ik dan met een flipchart en stapels post-its aanzetten. Maar dit jaar gooi ik het over een andere boeg, want 2023 bracht ons ... ChatGPT! Zou dat wondermiddel ook voor ons werken? In dit blogbericht leest u wat we aan ChatGPT vroegen en hoe deze ontmoeting ons is bevallen. Maar eerst een aanloopje, want: hoe werkt dat brainstormen met ChatGPT?

Prompten voor beginners

Is ChatGPT intelligent? Over die heikele vraag lopen de meningen danig uiteen. Hij/zij/die is alleszins een kei in samenvatten. ChatGPT vindt supersnel de rode draad in een berg gegevens. De gemiddelde informatie weergeven over een topic, kan ChatGPT als de beste. Ik las ergens dat we ChatGPT moeten beschouwen als een overijverige stagiair. En zolang u niet meer verwacht, is ChatGPT uw vriend.

ChatGPT geeft supersnel en uiterst beleefd antwoord op al uw vragen. Hoe gerichter de vraag, hoe concreter het antwoord zal zijn. Een instructie als deze vindt onze vriend bijvoorbeeld heerlijk:

"Ontwerp een reeks van vijf korte workshops voor … in de cultureel-erfgoedsector, met veel ruimte voor interactie. Werk uit in een tabel met als kolommen: de activiteit, de duur, de inhoud, de succesfactoren en de mogelijke valkuilen. Geef ook aan wat een alternatief voor een workshopreeks kan zijn."

Zelf eens proberen? Enkele tips:

Begin met het actieve werkwoord en geef zo aan wat ChatGPT moet doen of aanleveren.
Geef context, zodat ChatGPT goed weet in welk kader het moet gaan zoeken (wie is het doelpubliek, waar werken ze, wat is uw rol …).
Maak zinnen niet te lang en schrap overbodige woorden (die kunnen afleiden).
Vermijd bias (want ChatGPT bevestigt die) en vraag bijvoorbeeld naar voor- en nadelen (en niet alleen naar de voordelen).
Geef de beoogde output aan: een tabel, bullets, doelstellingen, maximaal 50 woorden.
Vraag ChatGPT een vervolgvraag te stellen.
Vraag ChatGPT expliciet om u te helpen uw prompt te verbeteren, heel leerrijk!

Na 4.000 tekens wordt ChatGPT moe en gaat het onzin verkopen. Pas dus liever uw bestaande prompts aan in plaats van een ellenlange conversatie aan te gaan.

Wat vonden we ervan?

Een half uur lang bestormden we de gratis versie van ChatGPT met allerlei vragen en wensen. Onze vriend bleef er rustig onder en leverde keurig antwoord. We hadden in het algemeen de volgende bedenkingen:

Het is niet duidelijk waar de info vandaan komt. ChatGPT geeft geen bronnen weer en linkt ook niet door (de betalende versie kan trouwens wel doorlinken).
Toch bieden de antwoorden een handige samenvatting van wat er online te vinden is. We merkten wel dat het hierbij gaat om de grote gemene deler. Als u dus een vraag stelt over een domein waarin u zelf gespecialiseerd bent, dan zijn de antwoorden erg oppervlakkig. Maar het kan wel handig zijn om voor een nieuw domein snel mee te zijn.
Wij stelden de vragen in het Nederlands; het kan de moeite zijn om in het Engels te werken. Er is meer kennis in het Engels beschikbaar, dus dat zou wel eens betere antwoorden kunnen opleveren.
ChatGPT heeft niet op alles een antwoord. In plaats van dat gewoon eerlijk toe te geven, begint het te fabuleren. Toen we bijvoorbeeld vroegen naar tien groede sprekers voor een podcast over leiderschap in de cultureel-erfgoedsector, somde ChatGPT fictieve namen op.

Voor een brainstorm vonden we het wel een handige tool omdat:

Het zaken oplevert waar we zelf niet meteen aan dachten. Het ging daarbij niet om echt supercreatieve dingen, maar wel bv. om domeinen van leiderschap of oral history die niet spontaan bij ons opkwamen. In die zin bespaart het zeker tijd.
ChatGPT helpt om snel wat ideeën te sprokkelen voor het ontwerpen van een workshop, video of lezing: de grote stappen. Voor meer details moet u doorvragen, maar dan loopt ChatGPT ook wel vast.
Kortom: verwacht er niet te veel van. ChatGPT kan u wel een duwtje geven, bv. als u vastloopt en een writer's block wil overwinnen, kan het helpen om even hulp in te roepen.

ChatGPT als vormingsontwerper?

Tijdens ons onderonsje bestookten we ChatGPT met opdrachten om vormingsinitiatieven te ontwerpen of mee te denken over noden van bepaalde doelgroepen. Dat werkte vaak best inspirerend:

We lieten een tabel maken voor een workshop en video: ChatGPT leverdere inderdaad een breed raamwerk, met timing, werkvormen en valkuilen. De werkvormen waren wel heel algemeen geformuleerd, dus we hebben er nog wel werk aan (gelukkig!). Maar het helpt wel om al een richting te weten.
Als we Chat GTP vroegen om concrete leeruitkomsten te formuleren, met actieve werkwoorden, dan leverde dat inderdaad een mooi en inspirerend lijstje op. Het is dan aan ons om dat verder uit te werken.
'Rangschik werkvormen van makkelijk naar moeilijker': ook dat kan ChatGPT goed!
We vroegen naar goede titels voor een workshop of een podcastaflevering, en ChatGPT schudde snel enkele rake voorbeelden uit de mouw.
Ook de vraag naar een specifiek competentiemodel leverde een interessant lijstje op, dat inspireert om verder te denken.
We vroegen ook naar een stappenplan om een onderzoek op te zetten. Dat was een minder groot succes; ChatGPT bleef immers op de vlakte en bleef bij heel algemene stappen als 'vraag formuleren, analysefase, synthese'. Daar waren we dus niet veel mee.

Dus? Conclusie?

Wij vonden het een geslaagd expriment en hebben de post-its niet gemist. Als bijkomende brainstormtool werkte ChatGPT heel goed. Het leverde een beginnetje en reikte wat ideeën aan. Vervolgens konden onze eigen, échte hersenen er heerlijk mee aan de slag. Dat leidde toch tot enkele nieuwe ideeën voor ons jaarplan, en daar was het uiteindelijk allemaal om begonnen, toch?