Ik weet nog goed hoe mijn eerste dagen in de erfgoedsector voelden. Het leek alsof ik niets kon. Dat bleek uiteindelijk nogal mee te vallen: al doende leert men. Maar toch: er schortte wel iets aan de link tussen opleiding en arbeidsmarkt. Bij FARO heb ik me daarom altijd ingezet om die bruggen te versterken. En het is dan ook met veel plezier dat ik die ervaring nu op Europese schaal deel in het CHARTER-project. Dat publiceerde midden in de zomer een interessant rapport over de 'gap' tussen opleiding en werkplek. Boeiend leesvoer dat ik hier even voor u samenvat.

In het land der blinden (is eenoog koning)?

Al in de inleiding stelt het rapport dat heel wat hogeronderwijsprogramma’s in Europa ad hoc programmeren. De beroepen in de erfgoedsector zijn vaak niet helder omschreven, en de vacatures zijn moeilijk vindbaar voor externen. Niet dat opleidingen de bal daardoor helemaal misslaan, maar het zou beter zijn als ze gebaseerd zouden zijn op een competentieprofiel dat het werkveld formuleert.

In Vlaanderen staan we daar al best ver in, mede omdat FARO de voorbije jaren meewerkte aan heel wat beroepskwalificaties voor de cultureel-erfgoedsector. Deze profielen vatten de kennis, vaardigheden en attitudes van specifieke beroepen helder samen. Zo geven we een duidelijk signaal aan opleidingen wat er nodig is.

Leve de werkvloer!

Zwemmen leer je niet op het droge en hetzelfde geldt voor erfgoedwerk. Uit het CHARTER-onderzoek blijkt dat stages een cruciaal onderdeel zijn om de transfer tussen theorie en praktijk mogelijk te maken. Enkel ex-cathedraonderwijs (dat in sommige landen echt nog bestaat) is niet voldoende om in de sector aan de slag te gaan.

Bovendien is men nooit te oud om bij te leren. Bijscholing is ontzettend nodig in een snel veranderende wereld. Om even een paar buzzwoorden te gebruiken: re-sklillen en up-skillen zijn meer dan ooit noodzakelijk. En dat lukt vandaag niet altijd even goed. Op de werkvloer maakt men vaak geen tijd voor bijscholing, zo bleek ook al in Vlaanderen. Anderzijds is er in Europa ook te weinig aanbod voor professionals.  

Dromen voor morgen

De erfgoedwerkers van de toekomst worden vandaag opgeleid. Europese erfgoedwerkers duimen dat de volgende generatie deze vaardigheden zeker meekrijgt:

• Sterke digitale skills. Zowel om het erfgoed te beschrijven, er zorg voor te dragen en het te onderzoeken. Maar ook om dat erfgoed te delen met een zo breed mogelijk publiek.
• Kennis en vaardigheden om externe globale uitdagingen op een innovatieve, duurzame en impactvolle manier aan te gaan. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar o zo nodig.
• Ondernemende kwaliteiten om erfgoed te blijven innoveren en relevant te blijven houden in een snel veranderende context.
• Communicatieve en sociale vaardigheden om de erfgoedgemeenschappen te kunnen betrekken en te ondersteunen bij hun erfgoedpraktijk.

Geen open deur

De analyse die CHARTER maakte is natuurlijk zeer herkenbaar, en biedt misschien geen verbazende nieuwe inzichten voor ons. Maar het is belangrijk dat de intuïtieve aannames die wij hebben over de kloof tussen opleiding en werkveld nu ook systematisch zijn onderzocht. Op basis van een survey, focusgroepen, interviews en een gedetailleerde analyse van vacatures blijkt dat onze vraag om meer praktijkgerichte opleidingen steek houdt. En dat het belangrijk is om ook te werken aan transversale vaardigheden.

Op basis van deze eerste analyses ontwikkelen de CHARTER-partners op dit moment een overzicht van acht toekomstgerichte competentiefamilies. Hiermee willen ze nog explicieter maken in welke opleidingen Europa moet investeren. Want het is duidelijk: de kloof tussen opleiding en werkveld wordt overal gevoeld.

Meer weten?

• Wil u het hele rapport doornemen? Dat kan. U vindt het hier.
• Een nog onvolledig overzicht van de opleidingen in Europa vindt u hier.

Foto: Alex Azabache via Unsplash