Duik mee in het Lerend netwerk mondelinge geschiedenis

Kick-off mondelinge geschiedenis. Foto: FARO

Op 22 maart 2023 gaven we het startschot voor het Lerend netwerk mondelinge geschiedenis. Meer dan honderd collectie- en publiekswerkers en onderzoekers namen toen deel aan de kick-off, georganiseerd door Amsab-ISG en FARO, i.s.m. Red Star Line Museum, CAG en Industriemuseum.

Tijdens de namiddagsessies deelden de aanwezigen in kleine groepen ervaringen, vragen en inzichten over deelthema’s van mondelinge geschiedenis. Waar lopen ze tegenaan? Waar kunnen ze hulp bij gebruiken? Lees meer in het verslag.

Op basis van de prioritaire vragen stelden we concrete acties op voor het lerend netwerk. Daarbij is er aandacht voor verschillende soorten erfgoedwerkers (collectiemedewerkers, publieksmedewerkers, vrijwilligers), voor beginners maar ook voor gevorderden die al wat meer mondelinge-geschiedenisprojecten op de teller hebben. 

Erfgoedwijzer: dossier mondelinge geschiedenis

Erfgoedwijzer

Een eerste resultaat van de kick-off is het dossier over mondelinge geschiedenis op de Erfgoedwijzer. De vraag naar een centrale plek voor kennisdeling kwam immers het meest naar voren. In het dossier op de Erfgoedwijzer vindt u praktische voorbeelden, stappenplannen en achtergrondinformatie. U ontdekt wat mondelinge geschiedenis kenmerkt, welke soort vragen u kunt stellen aan de geïnterviewden en welke documenten u in orde moet brengen. Neem zeker een kijkje! 

We vullen dit dossier de komende tijd aan met bijkomende informatie over interviewtechnieken, de opslag van audio- en beeldmateriaal en transcripties. We verzamelen hier graag ook projectfiches over uitgevoerde mondelinge-geschiedenisprojecten, met informatie over opzet, methodologische aanpak, publieksoutput, etc. 

Deelt u ook graag voorbeelddocumenten, extra handleidingen … met uw sectorgenoten? Hebt u al mondelinge-geschiedenisprojecten uitgevoerd, die we als projectfiche kunnen opnemen? Neem dan contact op met Jelena Dobbels (Jelena.Dobbels@faro.be). Daarnaast staan er het komende jaar een aantal activiteiten op de planning.

Planning Lerend netwerk mondelinge geschiedenis

1. Studiedag deontologische en ethische vragen (najaar 2023) 

Red Star Line Museum organiseert dit najaar een studiedag in het kader van zijn project Privacy, GDPR en ethiek bij collectiebeheer, ontsluiting en verwerving van biografisch erfgoed: opstellen van een beleid, protocol en juridisch kader. Het programma wordt momenteel samengesteld. We bekijken of hier een gespecialiseerde workshop kan georganiseerd worden over GDPR-aspecten bij mondelinge-geschiedenisprojecten.

2. Positionaliteit (najaar 2023) 

Kick-off mondelinge geschiedenis. Foto: FARO

Vragen over positionaliteit waren een rode draad doorheen de kick-off: 

  • Hoe verhoudt u zich als interviewer ten opzichte van de geïnterviewde?  
  • Hoe bouwt u voldoende vertrouwen op?  
  • Hoe ver gaat u daarin?  
  • Waar stopt de erfgoedwerker en begint de sociaal werker?  
  • Hoe past u shared autority toe?  

Om hier dieper op in te gaan, organiseren we een visievormingsbijeenkomst in het najaar 2023. Dit kan een discussiemoment worden, er kunnen verschillende sprekers aan bod komen, er kunnen teksten gelezen worden … We luisteren graag naar uw ideeën en input! 

3. Vrijwilligerswerking bij mondelinge geschiedenis (voorjaar 2024) 

Heel wat mondelinge-geschiedenisprojecten doen beroep op vrijwilligers.  

  • Voor welke aspecten van een project kan dit? 
  • Kan iedereen een vrijwilliger zijn in elk project?  
  • Hoe leidt u hen op? 
  • Zijn er minimale kwaliteitseisen? En hoe garandeert u die? 

We organiseren hierover een intervisie/praktijkgerichte bijeenkomst. 

Kick-off mondelinge geschiedenis. Foto: FARO

4. Werking van het geheugen (voorjaar 2024) 

Multidisciplinair onderzoek toont aan dat het menselijke geheugen onstabiel is. Er vormen zich onbewust mythes die de vertellers voor waar aannemen. Ze verdraaien de waarheid niet bewust en zijn er echt van overtuigd dat het zo is gegaan. Hoe gaan we daar als sector mee om? En is de erfgoedsector ook niet de plaats bij uitstek om juist dat wispelturige geheugen te laten zien en te bevragen?   

Hierover organiseren we een bijeenkomst discussie/visievorming in het voorjaar 2024. 

5. Basiscursus mondelinge geschiedenis (voorjaar 2024) 

Er bleek heel wat vraag naar een basiscursus waarin beginners leren hoe een mondelinge-geschiedenisproject aangepakt wordt.  

  • Handleiding met informatie over voorbereiding, te gebruiken technologie, voorbeeldcontracten, sjablonen over vragen stellen, verwerking, bewaring … 
  • Niet enkel theorie maar ook voldoende oefenmogelijkheden om de mondelinge-geschiedenismethodiek aan te leren, zowel als interviewer als geïnterviewde. 

We gaan dit najaar aan de slag, om in het voorjaar 2024 een eerste versie van deze basiscursus aan te bieden. Het dossier op de Erfgoedwijzer wordt aangevuld met dit cursusmateriaal. 

Oproep

FARO en Amsab-ISG organiseren dit lerend netwerk samen met Red Star Line Museum, CAG en Industriemuseum. U las hierboven dat er heel wat op de planning staat. Daarvoor doen we beroep op u!  

Voor elke bijeenkomst of activiteit zoeken we een of meerdere trekkers die samen met ons het programma bepalen en mee uitwerken. 

Interesse? Vragen? Suggesties? Neem dan contact op met Jelena Dobbels (jelena.dobbels@faro.be).

Jelena Dobbels