Restauratie tegeltableau ‘De bekering van Saulus’

Het tegeltableau 'De bekering van Saulus' na restauratie © MAS, foto: Bart Huysmans en Michel Wuyts

Het tegeltableau De bekering van Saulus is een van de topstukken van het MAS. Het wordt internationaal erkend als de meest geraffineerde getuigenis van de Antwerpse 16e-eeuwse keramiek en is van bijzonder hoge kwaliteit. Op meesterlijke wijze illustreert het hoe de Italiaanse techniek van het keramiek schilderen, het heldere coloriet en de Italiaanse en Franse maniëristische vormentaal werden geassimileerd in de lokale traditie.

Het monumentale tafereel werd vervaardigd in 1547. Het wordt toegeschreven aan het atelier Den Salm dat vier decennia eerder werd opgericht door Guido Andries. Andries, of Guido di Savino, behoorde tot de eerste generatie Italiaanse pottenbakkers die naar Antwerpen emigreerden en de basis legden voor de bloeiende majolicaproductie in de loop van de 16e eeuw. Het toen populaire thema van de dramatische bekering van de Romeinse gezagvoerder Saulus van Tarsus tot het christendom werd door Andries’ opvolger, Franchois Frans, op uitzonderlijk grote schaal vervaardigd.

Integrale en duurzame behandeling

Restauraties uit het verleden deden sterk afbreuk aan de kwaliteit en aan de veiligheid van het kunstwerk. Om dit Belgische erfgoed met internationale faam voor toekomstige generaties te bewaren, was een integrale en duurzame behandeling nodig. De restauratie gebeurde niet alleen met respect voor de historische gelaagdheid van het tableau maar maakte ook gebruik van hedendaagse technieken zoals 'photoceramics' voor het aanvullen van een aantal ontbrekende tegels. De oude restauraties werden weggewerkt, vergeelde replicategels vervangen en de tegels opnieuw gemonteerd. De bezoeker kan weer volop genieten van de frisse kleurenpracht en de bijzondere compositie van het tableau.

Het restauratieproject werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het Fonds Baillet Latour.

Tekst: Annemie de Vos (MAS)

Het tegeltableau voor en na de restauratie:

Het tegeltableau 'De bekering van Saulus' voor de restauratie © MAS, foto: Michel Wuyts en Louis De Peuter
Het tegeltableau 'De bekering van Saulus' na de restauratie © MAS, foto: Bart Huysmans en Michel Wuyts

Meer weten?

Tijdens de Masterclass Science & Heritage 1.0 vertelt Geert Van der Snickt, doctor in de conservatie-restauratie en erfgoedwetenschapper aan de Universiteit van Antwerpen, meer over het macro-röntgenfluorenscentiescanning (MA-XRF) onderzoek dat hij heeft uitgevoerd op het tegelpaneel De bekering van Saulus. Nieuwsgierig naar de geheimen die deze nieuwe techniek voor chemische beeldvorming wist te ontsluieren? Kom dan naar deze masterclass! Inschrijven kan tot 22 maart via de website van het MAS.

In volume 24 (2018) van het Journal of the Tiles & Architectural Society vindt u een geïllustreerd verslag van de behandeling, geschreven door Annemie De Vos, Frans Caignie, Melissa Vandevijvere, Mario Baeck en Geert Van der Snickt: Restoration of the Conversion of Saul: New techniques in the treatment of sixteenth century Antwerp tile panels.

Benieuwd hoe het tegeltableau De bekering van Saulus eruitziet na de restauratie? Kom het gratis ontdekken in het Kijkdepot van het MAS tot 2020.

Meer majolicategels in het MAS | Collectie Vleeshuis

In een recent onderzoek van Frans Caignie worden alle randtegels van de 16e-eeuwse Antwerpse majolica uit de MAS-collectie onderzocht. Naast die van het Saulustableau maken nog 36 losse exemplaren deel uit van de studie. Het rapport legt verhelderend uit hoe de tegels hun geheimen prijsgeven, welke losse tegels bij elkaar horen en welke tot afzonderlijke tegeltableaus behoorden. U kunt het integrale studierapport raadplegen via de website van het MAS. 

Foto's: 

  • Het tegeltableau De bekering van Saulus voor de restauratie © MAS, foto: Michel Wuyts en Louis De Peuter
  • Het tegeltableau De bekering van Saulus na restauratie © MAS, foto: Bart Huysmans en Michel Wuyts
Julie Lambrechts