Nederlandse musea in wankel evenwicht

De Nederlandse Raad voor Cultuur brengt tussen november 2017 en juli 2018 tien sectoradviezen uit. In het advies 'In wankel evenwicht' worden de trends en ontwikkelingen in de museumsector beschreven, de knelpunten en kansen geduid en de beleidsopties voor de korte en lange termijn verkend.

Vier spanningsvelden

De Raad beschrijft vier spanningsvelden waarmee de musea in Nederland worden geconfronteerd. Ik citeer:

Er is maatschappelijke druk om in hoge frequentie tentoonstellingen te organiseren die veel bezoekers trekken en/of inspelen op actuele thema’s (denk aan diversiteit, slavernij, LHTBQ en sekseverschillen). Tegelijkertijd moeten musea het erfgoed koesteren, maar het beheer van collecties is een taak van de lange adem die veel geld kost en weinig aandacht oplevert.
De sector profiteert nu van een grote groep oudere, hoogopgeleide bezoekers met veel vrije tijd. Maar hij moet er wel rekening mee houden dat museumbezoek voor de komende generatie niet vanzelfsprekend is. Bovendien laat die generatie zich meestal via digitale media informeren.
Musea worden gestimuleerd om zich ondernemend op te stellen en op allerlei manieren eigen inkomsten te verwerven. Maar ondernemen betekent ook risico nemen; commerciële activiteiten kunnen ook verliesgevend zijn. Wanneer het een keer misgaat, is er vaak sprake van maatschappelijke ophef.
Er is in de sector een spanningsveld tussen de vlaggenschepen van de Nederlandse museumwereld met een miljoenenbegroting die veel (internationale) aandacht krijgen en de vele middelgrote en kleinere musea die op lokaal niveau van grote betekenis zijn maar met minimale middelen moeten opereren.

Zes hoofdaanbevelingen

De analyse is scherp, en bepaalde zaken zullen herkenbaar zijn voor de Vlaamse museum- en erfgoedsector. Het lijvige rapport eindigt met zes hoofdaanbevelingen, zowel gericht aan de overheden als aan de musea zelf. Ik som ze even op maar het is zeer zinvol om het document meer in detail zelf nalezen.