Special Museumpeil: musea en immaterieel cultureel erfgoed
Musea en immaterieel cultureel erfgoed, het lijkt soms op een knipperlichtrelatie. Of is dat overdreven? Verfrissende bijdrages in de jongste Museumpeil doen alleszins vermoeden dat die relatie wel eens wat stabieler zou kunnen zijn dan verwacht.
Tegenpolen trekken aan
Musea zijn traditioneel plekken waar voorwerpen met een veronderstelde ‘intrinsieke waarde’ worden verzameld, onderzocht door experts, zorgvuldig bijgehouden en gepresenteerd. Immaterieel erfgoed zou dan het volstrekt tegenovergestelde zijn, met de nadruk op erfgoedpraktijken en de aandacht voor tradities en rituelen. Het zijn dan de ‘erfgoedgemeenschappen’ – lees: zowel academisch geschoolde experts als vrijwilligers en geïnteresseerde leken – die deze waarde ‘toekennen’. De waarde is dus nooit intrinsiek, maar steeds veranderlijk naargelang de context, de tijd en de erfgoedgemeenschap.
De twee domeinen lijken haaks op elkaar te staan, maar de laatste jaren zien we dat ze steeds vaker in elkaar schuiven. Wat in het verleden onverenigbaar en zelfs onbespreekbaar was, hoeft dat vandaag de dag niet per se meer te zijn. Dat blijkt alvast uit internationale en Vlaamse beleidsteksten waar ze regelmatig in één adem worden genoemd. Denk daarbij aan de ICOM-museumdefinitie en de UNESCO-aanbeveling voor collecties en musea, of aan het jongste Cultureelerfgoeddecreet waar de koppeling tussen collecties en immaterieel cultureel erfgoed vlotjes wordt gemaakt.
Van beleid naar erfgoedpraktijk?
De editie werd gemaakt door Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Werkplaats Immaterieel Erfgoed en Museumpeil. Een greep uit de bijdragen:
- Een gesprek met Marilena Alivizatou n.a.v. haar boek Intangible Heritage and the Museum (zie ook: FARO-bib).
- Een gesprek met Dirk Geldof over de superdiverse samenleving en de rol die musea daarin kunnen spelen.
- Zeer veel praktijkvoorbeelden van samenwerking tussen immaterieel cultureel erfgoed en musea over hennakunst, Sint-Maartenviering, Anansiverhalen en het Rotterdams Zomerfestival.
- En nog meer praktijkvoorbeelden: ‘Samen vieren verbindt’ in Museum Catharijneconvent Utrecht, ‘Echt Rotterdams Erfgoed’ in Museum Rotterdam, ‘Erfgoed uit je broekzak’ door Imagine IC Amsterdam, ‘Van handwerk naar machtsdeling’ in Zeeuws Museum Middelburg, ‘Rijk aan draken’ in Limburgs Museum & Stichting Draaksteken, ‘Liedjes en raps als immaterieel stadserfgoed’ in Amsterdam Museum, ‘Namaste Brugge’ in Musea Brugge, ‘De winkel om de hoek’ in MAS Antwerpen, ‘Een dialoogmuseum voor religie, kunst en cultuur’ in PARCUM Leuven en ‘Uw Toren is Niet Af’ in Museum Hof van Busleyden Mechelen.
- Over vissers, geheimen, voetbal en sekswerkers. Ervaringen uit Frankrijk, Italië en Zwitserland.
- Columns van Paul van de Laar, Marc Jacobs, Hester Dibbits en Franklin van der Pols.
Wie weet verandert u nog van mening. Laat het dan weten!
Foto: CC0
