In de erfgoedwereld hebben we (terecht) de mond vol van meerstemmigheid en dialoog. Maar wat als dialoog niet (meer) mogelijk is? Wat als het erfgoed zorgt voor polarisatie tussen mensen? Wat als mensen erfgoed gebruiken om te polariseren?

Laat ons een kat een kat noemen. Dit is een realiteit. En de vraag is of we hier als erfgoedwerkers ‘klaar’ voor zijn? Vooral omdat we ons graag als ‘bruggenbouwers’, ‘facilitators’ en ‘bemiddelaars’ omschrijven. En het klopt, dat is wat we doen. We creëren ruimte, letterlijk en figuurlijk, voor dialoog. We zien het als onze rol om ‘publieke gespreksruimte’, die steeds schaarser wordt, te scheppen. In Vlaanderen zijn hier al tal van voorbeelden van te vinden. Lees de publicatie over het Agonistische museum of het verslag over de discussie Meerstemmigheid: de tijd van palaveren is voorbij er maar op na. Dit moeten we blijven doen, en we staan hier als sector slechts aan het begin: ik denk dat we nog veel meer kunnen doen.

Erfgoedwerkers als polarisatiestrategen? 

Maar we dienen ons er ook van bewust te zijn dat dit weliswaar een mooie betrachting is, maar in de praktijk niet steeds voor de hand ligt. Laten we zeggen dat ‘alles’ goed gaat wanneer de gesprekspartners enigszins gelijkgezind zijn of toch ten minste bereid zijn om naar elkaar te luisteren. Wanneer de visies en emoties sterk uit elkaar liggen, wordt het echter moeilijk. En dan wordt het voor een erfgoedwerker ook moeilijk. Die heeft dan wel expertise over een onderwerp en is in staat om een gesprek te faciliteren en misschien zelfs te bemiddelen. Maar een rol opnemen wanneer de discussie polariseert? Dat is echt wel een ander paar mouwen.  

FARO en Reinwardt Academie: polarisatie op de agenda

We merken dat erfgoedwerkers hiermee worstelen. Zowel FARO, het wij-zij netwerk, als onze Nederlandse partner Reinwardt Academie krijgen steeds vaker vragen over de manier waarop we hiermee kunnen/moeten omgaan. Vandaar dat we opnieuw (lees deze publicatie over meerstemmigheid en conflict er zeker op na!) de handen in elkaar slaan en op vrijdag 24 juni naar Amsterdam trekken voor het Erfgoedlab: hoe omgaan met polarisatie?. 

Keynotespreker is Tomas Baum, directeur van Kazerne Dossin in Mechelen. Hij geeft al jaren training – vaak samen met Bart Brandsma – over polarisatiestrategieën. Hij zal ons inleiden in de materie. Vervolgens gaan we in gesprek over het verzamelen van gepolariseerd erfgoed. 

Kijk in de FARO-vormingskalender voor meer informatie. De discussiedag is een samenwerking tussen FARO, Reinwardt Academie en het wij-zij netwerk. Heel graag tot in Amsterdam op 24 juni! 

Foto: Een gesprek, Johannes Frederik Engelbert ten Klooster, 1921. Publiek domein via Rijksstudio