Wat maakt, sterk gesteld, boeken zo ‘gevaarlijk’? Of, wat afgezwakt, dat ze impact hebben? Boeken zijn vaak, en op hun best, geconcentreerde zaden, boordevol prikkelende gedachten, opinies en ideeën. Tot onze vreugde stellen we vast dat de inhoud van de FARO-publicaties ruim wordt opgepikt. Drie concrete voorbeelden: rekto:verso, een stuk in Zaal Z en een opinie die vorige week in De Standaard verscheen.

Op de website van rekto:verso, het bekende tijdschrift voor cultuur en kritiek lezen we: “In zijn jubileumnummer 75 gaat rekto:verso de emotionele toer op, met Het Grote Emoticon. Precies 75 auteurs en visuele kunstenaars kozen elk een emotie en laten er hun ziel of hun intellect op los. Is er dan nog niet genoeg sentiment in deze tijden? Misschien wel, maar hebben al die emotionele uitingen wel de diepgang die we van gevoel verwachten?”

Het redactioneel 'Duimpje, hartje, donderwolk' start met een verwijzing naar de Franse politicoloog Dominique Moïse. [Voor hem] “…valt zelfs de hele wereldpolitiek te herleiden tot een drieledige emotionele winkel: hoop, vernedering en angst. Dat is een historische omslag, zo schreef hij in 2009 in zijn boek Geopolitiek van emoties. ‘Emoties weerspiegelen het zelfvertrouwen van mensen en volkeren. Ze bepalen culturen. Ze stellen mensen en landen in staat tot grote inspanningen of maken staten machteloos.’”

Laat nu net Moïsi en zijn geciteerde werk (net als het werk van andere, niet-erfgoedspecialisten (zoals Martha Nussbaum, Susan Sontag en Elaine Gurian Heumann) een van de vertrekbases zijn van het eerste hoofdstuk van Museum van het gevoel.  

Kazerne Dossin

En Elaine Gurian Heumann kwamen we deze week ook tegen in de kolommen van De Standaard. Kazerne Dossin-directeur Christophe Busch stelt in zijn opiniestuk 'Een plaats voor samenhorigheid' “Musea van vandaag spiegelen niet enkel meer een verleden, maar willen de brug slaan naar het heden en daarmee zowel het geweten dienen als tot actie aanzetten. Het museale landschap is aan het wijzigen en voortrekkers zoals Elaine Gurian Heumann duidden op de plicht die musea hebben om maatschappelijke standpunten in te nemen, morele verantwoordelijkheid op te nemen en om burgerschap en kritische reflectie te stimuleren.”

In het eerste hoofdstuk van Museum van het gevoel, met de titel ‘Morele verantwoordelijkheid’, verklaarde Heumann, in een interview met FARO-collega (en auteur) Olga Van Oost: "Musea hebben de plicht om maatschappelijke standpunten in te nemen, morele verantwoordelijkheid op te nemen en om burgerschap en kritische reflectie te stimuleren."

Zaal Z

En omdat alle goede dingen uit drie bestaan, sluiten we af met een citaat uit het jongste nummer van Zaal Z. Daarin wordt Museum van het gevoel ook geciteerd, zij het foutief: “Chris Dercon heeft het in zijn recente boek ‘Museum of the Future’ over het Museum van het Gevoel. Hij stelt dat mensen naar het museum komen als plaats van verdichting van conversatie. […]”. Chris Dercon heeft immers niet over het Museum van het gevoel geschreven: het was in een interview met FARO dat hij uitvoerig zijn licht liet schijnen op ons museummodel. Heel mooi was trouwens ook dat Dercon het boek virtueel aan minister Sven Gatz overhandigde.

Fijn om te zien dat dit zaad heeft ‘geschoten’. Heeft u al een exemplaar van Museum van het gevoel?

Afbeelding: 'De zaaier', Arles, augustus 1888. Vincent van Gogh (1853-1890), potlood, pen en rietpen in inkt, op papier, 24.4 cm x 32.0 cm (c) Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)