Leestip: 'Maisons d’art moderne'

Frits Van den Berghe, De droom. Collectie Museum Dhondt-Dhaenens - www.artinflanders.be - Fotograaf: Hugo Maertens

In de recent voorgestelde Strategische Visienota Cultureel Erfgoed leest u op pagina 23: “Samenwerking met private verzamelaars biedt eveneens kansen om de collecties te versterken.” Maar ... 'verzamelaars', what’s in a name?

Minister van Cultuur Jan Jambon vervolgt: “Ik moedig de sector aan om die samenwerkingsmogelijkheden verder te verkennen. In 2021 laat ik ter ondersteuning een onderzoek uitvoeren naar de samenwerkingsmogelijkheden tussen particuliere verzamelaars of private instellingen en de (semi-)publieke cultureel-erfgoedorganisaties. Het gaat niet enkel om het samenwerken met collectiebeherende organisaties maar ook met dienstverlenende organisaties, en de uitdagingen die zij kennen. Het onderzoek richt zich op het in kaart brengen van de bestaande samenwerkingen en van de noden en eigenheden van beide partijen. Er is immers nog veel onduidelijkheid over de wensen, noden en behoeften van privéverzamelaars en erfgoedorganisaties, de samenwerkingsmogelijkheden tussen beide en het scheppen van een duidelijk kader voor deze samenwerking. Waar mogelijk zal ik faciliteren in het tot stand brengen van samenwerking tussen private verzamelaars en cultureel-erfgoedorganisaties, zoals ik bijvoorbeeld deed bij het S.M.A.K. en de Collectie Matthys-Colle.”

Van verzamelaars en hun ‘werk’ gaat op beleidsmatig vlak dus een groot appel uit. En de link met collecties van een heleboel musea zoals we die vandaag kennen, is overduidelijk, zij het soms bedekt met een laagje stof. Al zijn er allerlei initiatieven om dat laagje weg te blazen.

Neem bijvoorbeeld deze (uitgestelde) studiedag van maart vorig jaar, Verzamelen, herwaarderen en schenken, en de publicatie die daar voorgesteld had moeten worden.

Die heeft als titel 1818-2018. Schenkingen aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Op de website van het KMSKA lezen we daarover “Oud-conservatoren Leen de Jong en Nanny Schrijvers doken samen met onderzoekster Ulrike Müller in het museumarchief. Ze brengen de verhalen van de schenkingen opnieuw tot leven. Want zonder de schenkers zou de collectie van het museum nooit uitgegroeid zijn tot de indrukwekkende verzameling die ze vandaag is.”

De studiedag houdt u nog tegoed.

Land van verzamelaars

In november verscheen een andere interessante publicatie, die we u hier onder de aandacht willen brengen. In Maisons d’art moderne schetst Tanguy Eeckhout een geschiedenis van Belgische collecties van moderne kunst. Aan de basis van deze publicatie ligt het beoogde doctoraat van de in 2018 veel te jong gestorven kunsthistoricus en onderzoeker van het museum Dhondt-Dhaenens Tanguy Eeckhout.

De focus van het boek ligt op twee generaties: de ‘cultuurgeneratoren’ van 1945 tot 1965, en de ‘avant-gardisten’, die tussen 1960 en 1989 de internationale kunstwereld in volle kracht binnen traden en zich niet langer beperkten tot de Belgische grenzen of de traditionele media.

Het cliché luidt dat Nederland een land is van musea en België een land van verzamelaars. Velen onder hen vinden een verklaring voor hun verzameling in hun kindertijd. Hun vader was al verzamelaar, zoals bij Bertie Urvater, Bénédict Goldschmidt, Anton Herbert en Herman Daled. De bekende verzamelaars van wie de collecties tussen 1954 en 1965 ook tentoongesteld werden, waren allen succesvolle ondernemers. De rol van die verzamelaars valt niet te onderschatten. Hun collecties werden ingezet voor de strijd voor de moderne kunst. De verzamelaars waren ook cultuurgeneratoren. Ze kochten consequent werk aan van levende kunstenaars, stichtten organisaties die tentoonstellingen organiseerden en lieten hun eigen verzamelingen rondreizen.

Maisons d'art moderne. Privéverzamelingen in België werd uitgegeven door uitgeverij MER / Borgerhoff & Lamberigts. Het boek bevat talloze onuitgegeven archiefbeelden en veel kleurafbeeldingen van de kunstwerken en is geredigeerd door Steven Jacobs en Maarten Liefooghe.

U kunt het boek hier doorbladeren. Aanbevolen lectuur als u zich wil verdiepen in de wereld van verzamelaars en schenkers. Bekijk hier de (online) lancering van Maisons d'art moderne. Privéverzamelingen in België: