Schrijf mee aan het dierendossier in faro

Jongen met een uil, Johannes de Groot (II) naar Frans Hals, 1698-1776. Publiek domein via Rijksstudio

Op 19 december liep de veelbesproken COP15 in Montreal ten einde. Centraal stond de vraag hoe we de gestage vernietiging van de biodiversiteit een halt kunnen toeroepen. Wie biodiversiteit zegt, zegt (ook) dieren. En daarover willen we het met u hebben.

Maar eerst nog een paar woorden over die COP15. Net als de voorbije klimaatconferentie in Sharm-el-Sheikh was ook dit een conferentie onder de vleugels van de Verenigde Naties, een zogeheten Conference of the Parties of COP. Het was de vijftiende keer dat zo’n COP plaatsvond. Een biodiversiteits-COP vindt elke twee jaar plaats. De situatie blijkt kritiek, lezen we op de website van de VN.

Dit feit doet denken aan een beroemd citaat van Nobelprijswinnaar voor Literatuur Elias Canetti, die in zijn essay Über Tiere uit 1966 schreef: “Van de dieren zijn wij afhankelijker dan zij van ons. Zij zijn onze geschiedenis, wij zijn hun dood. Wanneer ze er niet meer zijn, zullen wij ze met veel moeite uit onszelf verbeelden.”

Wolf. Foto: Angela via Pixabay

Uiteraard is het wat kort door de bocht om te stellen dat de mens de dood van de dieren betekent (en ook ruimer, in het licht van de klimaatcrisis en het daarmee gepaard gaand verlies aan biodiversiteit). Dieren en mensen verhouden zich al millennia tot elkaar, en niet altijd op een uitgesproken destructieve of negatieve manier.

Alhoewel.

Animal turn

Precies over die verhouding tussen mens en dier gaat Erfgoeddag 2023. Heel wat erfgoedwerkers – misschien ook u? – zijn momenteel in de weer met de voorbereidingen van hun activiteit(en) voor Erfgoeddag, op zondag 23 april. Dan weet u dat die in het teken staat van dieren en erfgoed. Om u en alle andere erfgoedwerkers te inspireren stelden we een inspiratiebrochure samen, met een waaier van prikkelende teksten. Auteurs hebben het daarin onder meer over de manier waarop dieren een rol spelen in verhalen en tradities, hoe ze werden afgebeeld en welke betekenissen ze droegen, vroeger en nu.

Bijzonder is ook de aandacht voor de zogenaamde animal turn, een ‘bocht’ die de geesteswetenschappen sinds de jaren 1990 aan het nemen is. Het komt erop neer dat steeds meer (menselijke) cultuurwetenschappers vanuit hun expertise dieren bestuderen: denk aan juristen, taalkundigen, filosofen, (kunst)historici, sociologen enzovoort.

Bij onze noorderburen wordt deze tendens gevat onder de noemer 'Dier-mensstudies'. Opvallend is dat wetenschappers het in dit verband ook consequent hebben over ‘onze mede-dieren’ (in plaats van louter ‘dieren’ of ‘beesten’); dat zegt dan weer iets over het perspectief waarmee ze hun ‘studievoorwerpen’ bekijken.


Schrijf mee aan faro

Als inhoudelijk voorspel op Erfgoeddag willen we in het maartnummer van faro focussen op dieren en erfgoed. U kunt daarin uw collectie, werking of plannen mee in de kijker brengen.

Hoe?

  • Door na te gaan of u een (voor de lezers van faro) relevant verhaal heeft: een uitzonderlijk voorwerp, een bepaalde geschiedenis of archiefstuk enz. Of een interessante praktijk of inzicht waarin dieren (of een bepaald dier) een rol spelen. Tip: bladert u online al eens door een of meerdere edities, dan krijgt u een idee welk soort inhoud we zoeken.
     
  • Door tegen uiterlijk 9 januari 2023 een abstract van maximum één A4 te sturen naar: redactie@faro.be. Idealiter hanteert u daarbij een duidelijke structuur waaruit de relevantie blijkt. Op 12 januari beslist de redactieraad van faro welke bijdragen er in het dossier komen.
     
  • Als u representatief (historisch) rechtenvrij beeldmateriaal heeft op hoge resolutie (min. 300 dpi) is dat ook zeer welkom.

Twijfelt u of uw idee in aanmerking komt? Of heeft u vragen? Mail dan gerust.

 

P.S. Met het citaat van Canetti begint Guido Van Hengels wonderlijke Roedel. Een alternatieve geschiedenis van Joegoslavië (Van Oorschot, 2021) – hiervan heeft u nog een recensie tegoed.

P.P.S. Heeft u 30 maart al in uw agenda staan?

Foto's: Jongen met een uil, Johannes de Groot (II) naar Frans Hals, 1698-1776. Publiek domein via Rijksstudio // Wolf. Angela via Pixabay

Roel Daenen