Deze zomer gooit het Museum Mayer van den Bergh de poorten van de 17e-eeuwse kerken in Antwerpen wagenwijd open. De tentoonstelling ‘Goddelijke interieurs’ leidt de bezoeker aan de hand van architectuurschilderijen binnen in de Antwerpse gebedshuizen. Samen met het stadsparcours in de begeleidende app “wordt het een boeiende ontdekkingstocht door het Antwerpen uit de tijd van Rubens.” Maar er is meer. In samenwerking met AMUZ, het “internationale muziekcentrum waar culturele, educatieve en wetenschappelijke activiteiten plaatsvinden”, wordt het concertprogramma van AMUZ samengesteld op basis van de criteria van de zogenaamde HIP, de Historically Informed Performance.

Maar eerst een paar woorden over de expo. Eind 16e eeuw ontstond, onder impuls van de godsdienstoorlogen en de bijhorende vluchtelingenstromen, een nieuw genre: de zogenaamde ‘perspectieven’ of architectuurschilderijen. In Antwerpen was er zelfs een ‘Antwerpse School’. De nieuwe stijl van schilderkunst werd er al snel enthousiast beoefend, met als resultaat duizenden schilderijen van kerkinterieurs – en in mindere mate ook profane interieurs. De schilderijtjes waren veeleer klein en decoratief, waardoor ze ook tijdens de 17e eeuw al erg gegeerd waren, onder meer als verzamelobjecten. Geen betere manier om het kerkelijke leven in de 17e eeuw te bekijken dan door de ogen van een schilder van deze goddelijke interieurs.

Nieuwe opname van graindelavoix

Het internationaal gereputeerde muziekensemble graindelavoix kwam met een nieuwe plaat met nooit eerder opgenomen vocale muziek van Orazio Vecchi, Duarte Lobo, Pedro Ruimonte, Georges de la Hèle, Alard du Gaucquier, Matthias Pottier en Paolo Bravusi. De muziekpartituren zijn in de 16e eeuw uitgegeven bij de befaamde Antwerpse drukkers Plantin en Phalesius. Björn Schmelzer, artistiek leider van graindelavoix, onderzocht hiervoor wat op het geschilderde kerkinterieur niet te zien, maar wel te horen is. Wie de tentoonstellingscatalogus koopt, krijgt er de cd van graindelavoix bij.

Enkele stappen verder

De tentoonstelling loopt ook door buiten de muren van het museum. Een speciaal ontwikkelde app begeleidt de bezoeker op een parcours door de stad, langs de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, de Sint-Carolus Borromeuskerk, de Sint-Pauluskerk en de Sint-Jacobskerk. Via virtual reality kan hij of zij de interieurs van 400 jaar geleden vergelijken met die van vandaag.

Het parcours houdt ook halt op plekken waar in de loop der tijden kerken uit het straatbeeld verdwenen. Op de plek van de huidige Stadsschouwburg stond ooit de barokke kerk van de Antwerpse Discalsen of Ongeschoeide Karmelieten. De Sint-Walburgiskerk verdween aan het begin van de 19e eeuw uit de Burchtwijk.

Op deze plaatsen worden de oude kerken door de app – in 3D – weer tot leven geroepen. De bezoeker wordt zo een tijdreiziger die onder meer kan ontdekken dat de beroemde ‘Kruisoprichting’ van Rubens, die nu in de Kathedraal hangt, oorspronkelijk de verdwenen Sint-Walburgiskerk aan het Steen sierde.

Mors. Muziek van de eeuw van de zwarte dood

En als kers op de taart is er ook een samenwerking met AMUZ. Wie een kaartje heeft voor het zomerfestival Laus Polyphoniae – dit jaar in het teken van 'Mors. De eeuw van de zwarte dood' – krijgt ook toegang tot de tentoonstelling in Mayer van den Bergh.

Met andere woorden: een mooi voorbeeld van hoe culturele instellingen elkaar op een creatieve en lichte manier kunnen versterken.

Meer info over 'Goddelijke interieurs' vindt u op de website van Museum Mayer Van den Bergh. Op de website van radiozender Klara vindt u een interessante podcast over (de) Beeldenstorm(en), "een podcast over kunst en geweld."