In cocreatie met leraren-in-opleiding voor Erfgoedweken?

Onderzoeksweek Howest © Erfgoedcel Brugge

Erfgoedcel Brugge werkt samen met leraren-in-opleiding van Howest aan een activiteitenaanbod dat inzetbaar is voor Erfgoedklasbakken. Die samenwerking biedt ongetwijfeld andere perspectieven (en lesmateriaal). Ontdek hoe zij dit realiseerden en overweeg ook een partnerschap.

Een geïntegreerd samenwerkingsverband vraagt om groeitijd 

Twee jaar geleden kreeg Lisa Bracke van Erfgoedcel Brugge de vraag van Howest om tijdens een onderzoeksweek toe te lichten wat erfgoed (en een erfgoedcel) is. Tweedejaars bachelors werden tijdens deze week uitgedaagd in hun onderzoeksvaardigheden. Lisa vond het fijn dat ze studenten kon laten kennismaken met de erfgoedwereld, maar ze voelde al meteen dat de erfgoedcel meer kon betekenen. Zo evolueerde dit tot een intensievere samenwerking. Lisa geeft ondertussen de onderzoeksweek mee vorm en begeleidt de studenten van bij de start tot het product, en dat in enkele fases: 

  • Eerst is er een brainstormsessie via de Innowiz methodiek die Howest ontwikkelde. Innowiz ondersteunt het creatieve denkproces met tools, zowel online als fysiek. Lisa gebruikt graag de kaartenset van Innowiz om op een doelgerichte manier de brainstorm met de studenten uit te voeren. 
  • Vervolgens zorgt de erfgoedcel voor een netwerk. Welke andere partners (externe erfgoedwerkers) kunnen meegenomen worden in deze cocreatie? Zo kiezen de studenten samen met een partner een concept.  
  • Studenten bezoeken de erfgoedorganisatie waar ze een blik achter de schermen krijgen en ontdekken wat het educatieve aanbod inhoudt. Zo ervaren de studenten wat het huis te bieden heeft en kunnen ze beter inschatten welk lesmateriaal voor één lesuur ze kunnen realiseren.  
  • Erfgoedcel Brugge neemt de studenten ook mee naar het MAM (Mind and Makerspace), waar ze kunnen werken aan hun activiteit (en eventueel ook materiaal kunnen gebruiken om iets te maken voor hun lesactiviteit). 
  • Als slot organiseren ze een jurymoment. Partnerorganisaties geven geen punten, maar konden wel vragen stellen over het aanbod dat de studenten creëerden. Die dialoog is leerrijk voor beide partijen. 

Uiteraard kwam dit traject er niet in één keer. Door te blijven spijkeren aan de formule, kon de erfgoedcel experimenteren met wat (minder goed) werkt. Het lijkt dus al een eerste belangrijke tip om die groeitijd in te calculeren. Een nieuw partnerschap uitbouwen betekent dat beide partijen via evaluatie kunnen zoeken naar methodes om te verbeteren. Zo werkten ze aanvankelijk rond Erfgoeddag maar ondertussen is de focus verschoven naar Erfgoedweken. Met een onderzoeksweek in oktober konden de studenten immers niet mee Erfgoeddag in april opvolgen; mee voorbereiden voor een aanbod voor Erfgoedweken is dan minder tijdgevoelig. 

De ervaring leerde Lisa ondertussen dat de tijdsinvestering die ze eerder maakte, nu wel oplevert: nu zijn er methodieken uitgewerkt die opnieuw inzetbaar zijn, zoals de brainstormaanpak. Dat betekent niet dat ze op haar lauweren kan rusten want uiteraard moeten alle partners elk jaar opnieuw met hun neus in dezelfde richting zitten. 

Klinkt interessant ... maar hoe leg ik contacten met een hogeschool? 

Onderzoeksweek Howest © Erfgoedcel Brugge
Onderzoeksweek Howest © Erfgoedcel Brugge
Onderzoeksweek Howest © Erfgoedcel Brugge

Misschien krijgt uw erfgoedcel of organisatie geen vraag in de schoot geworpen van een hogeschool? Dan vergt het natuurlijk meer tijd om te detecteren op welk project, vak of thema u kunt ‘inbreken’. Het loont de moeite om te zoeken naar projecten die in de hogeschool herhaald worden om te vermijden dat u eenmalige tijdsinvesteringen moet maken. Hoe kan een samenwerking dus een onderdeel worden van het bestaande curriculum om zo voldoende duurzaam te zijn?  

Om te ontdekken wat studenten krijgen aangeboden in een curriculum, leert u de scholen best eerst kennen. Bezoek bijvoorbeeld een infomoment of opendeurdag van een hogeschool in uw regio. Zo kunt u ook contacten leggen met docenten en het opleidingshoofd. Mailt u deze mensen daarna? Hou er dan best rekening mee om niet alleen uw opzet en erfgoedverhaal te belichten. De boodschap dat u ‘erfgoed in de hogeschool wil brengen' werkt waarschijnlijk niet. Wek hun interesse door ook in te haken op de curriculumdoelen of projecten die de school zelf uitwerkt. Hoe kunt u erfgoed koppelen aan vakoverschrijdende projecten of aan onderzoeksvaardigheden? Een gemeenschappelijke taal hanteren in uw eerste pitch is nodig om deuren te openen en om belangstelling te wekken.  

Wat levert die samenwerking alle partners op? 

Erfgoedcellen ondersteunen en inspireren mensen om met het lokale erfgoed aan de slag te gaan. Wie kunnen ze dan beter ondersteunen dan leerkrachten in wording? Zij zullen tijdens hun loopbaan op hun beurt honderden, zo niet duizenden leerlingen ook kunnen enthousiasmeren. In zee gaan met een studentengroep betekent dus dat u via die groep op termijn een veel grotere groep jongeren kan bereiken. Bovendien levert hun didactische expertise een meerwaarde voor uw eigen aanbod.  


De studenten ontdekken niet alleen wat erfgoed is, maar leren ook de erfgoedpartners in de regio kennen. Ze ontdekken zo dat samenwerking mogelijk is. De studenten (van leraren wiskunde tot talen) moeten zelf zoeken naar linken met / de relevantie voor hun vak, de erfgoedcel inspireert hen daarbij. Deze vaardigheid lijkt in een veranderend onderwijslandschap cruciaal: leraren-in-opleiding moeten meer kunnen dan een lesmethode correct inzetten. Kunnen ze bruggen maken naar de wereld buiten de schoolmuren? Welke verbanden detecteren ze en hoe springen ze daarmee om? Zo kan erfgoedgevoeligheid mee groeien met het professionalisme van de leerkrachten. 

De docenten zijn gebaat bij het partnerschap omdat de erfgoedcel zelf een netwerkorganisatie is. Met dat netwerk kunnen de cellen heel wat expertises van buitenaf aanspreken en zo zijn ze de brugfiguur tussen de studenten en de erfgoedorganisaties. Projecten rond onderzoeksvaardigheden zijn uitdagend, en dus is een verrijkende ondersteuning welkom. 

Wat is nodig voor een succesvolle samenwerking? 

Heldere communicatie over het engagement dat u van partners verwacht, is cruciaal. Verwoord dus goed wat, wanneer en hoe lang ze een rol moeten opnemen in dit partnerschap. Misschien kunt u voor variatie zorgen in die verwachtingen: een rol als jurylid kunt u als optioneel beschouwen. Het blijft hoe dan ook een tijdsinvestering die u beter niet onderschat, want dan strandt de samenwerking misschien al vooraleer ze echt iets oplevert. 

Interesse in cocreatie met leraren-in-opleiding?

Wil u daarbij graag wat ondersteuning? Contacteer eva.begine@faro.be en we denken samen na over uw aanpak. 

Save the date

Beschikt u al over een educatief aanbod (al dan niet kaderend in de Erfgoedweken) en wil u dat graag toetsen aan enkele didactische criteria die wetenschappelijk onderbouwd zijn? Hou dan alvast 27 februari vrij want dan organiseert FARO in samenwerking met het Expertisecentrum Effectief Leren (Thomas More) een vorming. Voor meer informatie over het programma en inschrijvingen, raadpleeg binnenkort de kalender van FARO. 

Startdag Erfgoedklasbakken: 10 november

Maar het allereerste op de agenda waarvoor we u graag uitnodigen is de Startdag voor Erfgoedklasbakken op 10 november. Trok u al eerder naar scholen als Erfgoedklasbak, of bent u een nieuwkomer in dit team van Erfgoedklasbakken, of misschien zelfs nog een twijfelaar – is het wel iets voor mij? Of bent u misschien degene die vooral anderen wil overtuigen om als Erfgoedklasbak aan de slag te gaan? U bent sowieso van harte welkom! Het wordt een inspirerende maar in de eerste plaats fijne dag onder collega’s. U gaat weer naar huis met een concreet idee voor de invulling van uw Erfgoedklasbak-uur: hiertoe denken en werken we samen op deze Startdag én gluren we ook bij de buren. Schrijf u dan nu in voor de startdag op 10 november via onze kalender.  

Op zoek naar nóg meer vorming en opleiding omtrent onderwijs en erfgoed: lees deze blog.  

Foto's: Onderzoeksweek Howest © Erfgoedcel Brugge

eva.begine