In de Topstukkenlijst stonden al een aantal 16e- en 17e-eeuwse schilderijen met stillevens en dieren- en bloementaferelen, maar op advies van de Topstukkenraad voegde de Vlaamse minister van Cultuur onlangs dertien nieuwe topstukken toe.

Bloemstillevens

Nog tot 25 februari kunt u in de Topstukkententoonstelling Zeldzaam & Onmisbaar twee werken van Clara Peeters bewonderen. Als tijdgenote van Rubens en van de succesvolle stillevenspecialist Frans Snijders is zij het boegbeeld voor de stillevenschilderkunst door vrouwen in Vlaanderen.

De twee schilderijen met boeketjes van bloemen en kruiden zijn uitstekende voorbeelden van haar werk. De bloemen zijn luchtig geschikt en het dynamische effect wordt nog versterkt door de kleine dieren, planten en bloemen op de voorgrond.

Trompe-l'oeil

De trompe-l’oeil was een bijzonder populair genre in de 16e en 17e eeuw, vooral in de Noordelijke Nederlanden. De in Antwerpen geboren Cornelis Norbertus Gijsbrechts geldt als de belangrijkste vertegenwoordiger van het genre.

Brievenbord bestaat uit twee schilderijen met trompe-l’oeil. Ze beelden in spiegelbeeld een voorhang met dansmeesterviool en pistool en een voorhang met zandloper, scheermes en schaar af. De voorwerpen verwijzen naar de ijdelheid van aardse genoegens en naar de vergankelijkheid van het leven.

Beide schilderijen dateren van rond 1664 en zijn vermoedelijk pendanten – twee bij elkaar horende kunstwerken. Ze behoren tot de beste werken van de kunstenaar en worden bewaard in het Museum voor Schone Kunsten te Gent.

Nog meer stillevens en dieren- en bloementaferelen

In de Topstukkenlijst werden onlangs ook opgenomen:

• Vruchten en wijnglas van Willem van Aelst
• Vanitas van Hendrick Andriessen
• Vruchtenstilleven van Osias Beert
• Bloemstuk in een nis van Osias Beert
• Bloemen en insecten van Jan Davidsz. de Heem
• Stilleven van Frans Snijders
• Groenten- en vruchtenstal van Frans Snijders
• Stilleven van Peter Willebeeck
• Stilleven met vissen en schaaldieren van Abraham van Beijeren
• Stilleven met uil en jachtbuit van Peeter Boel
• Vaas met bloemen van Joannes Fijt

Over de Topstukkenlijst

Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Op basis van het decreet wordt een Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Voor die beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Dit erfgoed behouden is van groot belang. Daarom kunt u hiervoor restauratiesubsidies aanvragen.

Bron: Departement CJM
Foto: Clara Peeters, Bloemen in een vaasje met knabbelende muis (links) en Bloemen in een vaasje met sprinkhaan en kikvors (rechts). Museum Mayer van den Bergh, publiek domein. Fotograaf: Cedric Verhelst via Art in Flanders.