Op 1 december besliste het internationale Unesco-comité om Tocatì: a shared programme for the safeguarding of traditional sports and games op het Unesco-register van goede borgingspraktijken te plaatsen.

In het programma werken Vlaanderen, Italië, Frankrijk, Kroatië en Cyprus samen om traditionele sporten en spelen levend te houden voor de volgende generaties. Unesco waardeert deze waardevolle samenwerking en wil het initiatief wereldwijd in de kijker zetten. 

Krulbollen, sjoelen, touwtrekken of boogschieten, het zijn traditionele sporten en spelen die tot ons immaterieel erfgoed behoren. In Vlaanderen beoefenen we vandaag nog heel wat van die sporten en spelen. Ze zijn onder meer populair bij jeugdbewegingen en in een aantal volkscafés. Ook elders in de wereld is gelijkaardig erfgoed terug te vinden. Toch is het ‘borgen’ − erfgoed levend houden en verderzetten − soms een uitdaging.

Internationale samenwerking

Landen kunnen van elkaar leren hoe ze dit soort erfgoed op een dynamische manier doorgeven aan toekomstige generaties. Daarom nam Italië een aantal jaar geleden het initiatief om een internationaal samenwerkingsprogramma op te zetten rond het borgen van traditionele sporten en spelen. Het programma kreeg de naam Tocatí, Italiaans voor ‘het is aan jou’, wat vaak gezegd wordt bij sport en spel. Ook Vlaanderen, Frankrijk, Kroatië en Cyprus werken eraan mee. 

Tocatì koppelt het internationale programma traditionele spelen en sporten aan de waarden van immaterieel erfgoed en mobiliseert duizenden spelers, vrijwilligers, bewonderaars en media-actoren. 

Tocatí krijgt nu als voorbeeldpraktijk een plaatsje op het Register van goede borgingspraktijken, een van de Unesco-lijsten voor immaterieel erfgoed. Daarmee geeft Unesco blijk van waardering voor dit initiatief en wil het deze internationale samenwerking rond het borgen van traditionele sporten en spelen wereldwijd in de kijker zetten. 

Betekenis voor Vlaanderen

In september is er het jaarlijkse Tocatì-festival in Verona. Beoefenaars uit de verschillende landen ontmoeten er elkaar. Deelnemers uit Vlaanderen tonen sporten en spelen van bij ons. Vlaamse musea, de volkssportkoepel Vlas en Werkplaats immaterieel erfgoed werken al vele jaren mee aan het Tocatì-programma. Ze brengen onder andere publicaties uit en organiseren studiedagen.

De Unesco-erkenning is niet alleen een duwtje in de rug voor de duizenden beoefenaars van sporten en spelen en hun verenigingen, maar ook voor de organisaties binnen sport en erfgoed die zich inzetten voor dit immaterieel erfgoed. Via Tocatì kan Vlaanderen de lokale traditionele sporten en spelen internationaal promoten, de eigen goede borgingspraktijken in de kijker zetten en leren van buitenlandse best practices. In de toekomst wil Vlaanderen verder inzetten op internationale samenwerking.

Meer info

• Wil u meer weten over deze Unesco-erkenning? Contacteer het Departement Cultuur, Jeugd en Media via cultureelerfgoed@vlaanderen.be.  
• Meer informatie over het internationale samenwerkingsprogramma vindt u op de website van Tocatì.
• Meer informatie over het Vlaamse register van inspirerende voorbeelden rond het borgen van immaterieel erfgoed

Foto: Collectie Sportimonium © FARO, fotograaf: Bart Van der Moeren
Bron bericht: Departement CJM