Connecteren met mensen

Barbara Struys (Gidsenhumus) gaf in haar namiddagsessie sleutels mee aan de aanwezige deelnemers om betekenisvol te gidsen. Want waarom zouden bezoekers met een gids op pad gaan? Hoe zorgt u er als gids voor dat bezoekers connectie maken met het onderwerp waarover u gidst? Hoe zet u de stap van feiten naar betekenis?

Om deze vragen te beantwoorden, grijpt Barbara terug naar de ideeën van Freeman Tilden, die in 1957 Interpreting Our Heritage publiceerde en sindsdien als de grondlegger van de praktijk van heritage interpretation mag worden beschouwd. Het prikkelen van aandacht en nieuwsgierigheid is een eerste stap. Dat kan door bijvoorbeeld zintuiglijke ervaringen te bieden: mensen laten voelen, proeven, ruiken … Zo’n beleving stimuleert gerichte focus bij de bezoekers. Op zoek gaan naar universele of gemeenschappelijke waarden of thema’s in uw aanpak, zodat u (h)erkenning mogelijk maakt, is eveneens een essentiële stap. En ook hier in deze sessie belanden we zo opnieuw bij het belang van dialoog om te connecteren met bezoekers.

Helder taalgebruik

Een groot deel van de bezoekers heeft een andere moeder- of thuistaal dan het Nederlands. Daarom hechten de Gentse musea ook veel belang aan helder taalgebruik in de musea. Lisa Van Else (Amal, het Gentse agentschap voor integratie en inburgering) gaf in een sessie nuttige tips.

Zeker ten opzichte van mensen die Nederlands als nieuwe taal leren, is het goed om een rustige en open houding aan te nemen, om verzorgd en rustig te spreken en hen niet te overladen met informatie. Gebruik korte, actieve zinnen en heldere woorden. Vooral veel vragen stellen is de boodschap, om zo te ontdekken of het duidelijk is wat u zegt én te begrijpen hoe de gesprekspartner in kwestie over iets denkt. Ondersteun wat u zegt ook met non-verbale communicatie zoals gebaren. Wie nog op zoek is naar meer taaladvies over toegankelijk schrijven en spreken, vindt verwijzingen en tips via deze website van de Vlaamse overheid en FARO's Erfgoedwijzer.

Genderinclusief gidsen

Bewust worden van vooroordelen

“Ik? Ik ben helemaal niet bevooroordeeld!” Dat denken we haast allemaal. En toch. Toch hebben we allemaal onbewust vooroordelen. Onze hersenen werken nu eenmaal selectief om een overload aan prikkels te vermijden. Daar kunnen we niets aan veranderen. Wat we wel kunnen doen, is ons bewust worden van wat onbewust meespeelt. Ook ons referentiekader, dat vorm krijgt door opvoeding, opleiding, eerdere ervaringen … bepaalt mee onze kijk op de wereld, onze mening, ons handelen.

Zaak is om ons bewust te worden van zowel het eigen referentiekader als (onbewuste) vooroordelen. Een goede illustratie van hoe verschillende referentiekaders zaken verschillend kunnen ervaren, is taal, of liever woordgebruik. Van sommige woorden is men er zich soms niet van bewust dat ze gevoelig kunnen liggen bij anderen. Sommige woorden worden door verschillende mensen anders gepercipieerd, precies omdat het referentiekader anders is.

FARO-collega’s Katrijn D’hamers en Elien Doesselaere trainden de deelnemers van deze sessie in die bewustwording van het eigen referentiekader en de eigen vooroordelen, aan de hand van verschillende oefeningen. Die kunt u trouwens ook terugvinden via de Erfgoedwijzer. Katrijn en Elien pleiten voor cultuursensitieve en verbindende communicatie in musea, waarbij een open houding en respect voor ieders referentiekader centraal staan. Luisteren, empathie en flexibiliteit vormen daarbij cruciale competenties.

Blik op armoede en uitsluiting

Emma Rappé en enkele vrijwilligers van De Zuidpoort vzw gaven enkele verhelderende inzichten mee over armoede en uitsluiting. Aan de hand van stellingen en cases verplaatsten de deelnemers zich in personen die armoede of uitsluiting ervaren. Al snel werd duidelijk hoe een tegenslag (op het vlak van bijvoorbeeld inkomen) bij mensen een lawine aan negatieve gevolgen op andere domeinen kan teweeg brengen (gezondheid, huisvesting …).

Maar vooral hielden deze oefeningen ook een spiegel voor: hoe gaan we als samenleving om met mensen die in armoede leven? Men heeft vaak snel een oordeel klaar. Een belangrijk advies in deze sessie sluit nauw aan bij het thema van de voorgaande sessie: ga niet uit van evidenties in uw eigen leefwereld. Wie ervoor openstaat om meer te weten over armoede, de alomtegenwoordigheid ervan, maar vooral ook benieuwd is naar oplossingen, verwijzen we graag naar We zijn er, een leerrijke podcast van De Zuidpoort over armoede.

En nu?

De TOP-dag vormt voor de organisatoren van dit initiatief, met name GUM, MSK, Designmuseum, Museum Dr. Guislain, STAM en Industriemuseum het startschot voor nog meer acties. En ook S.M.A.K., Huis van Alijn, Sint-Pietersabdij (Historische Huizen) en De wereld van Kina sluiten hierbij aan. Ze slaan voortaan allemaal de handen in elkaar in een TOP-werkgroep en kunnen zo niet alleen kennis en ervaringen uitwisselen maar ook gezamenlijk initiatieven ondernemen. En als u goed keek naar de foto helemaal bovenaan dit stuk: het diversifiëren van de gidsenteams is alvast een van de komende werkpunten van deze werkgroep. 

FOTO'S: © Noé Lagaert - MSK Gent