De meeste Vlaamse erfgoedorganisaties, zeker als ze door de Vlaamse overheid gesubsidieerd worden, werken volgens een beleidsplanningscyclus. Telkens er een nieuw beleidsplan moet opgemaakt en ingediend worden ontstaat bij heel wat organisaties de nood aan onderzoek. Om zo'n beleidsplan te kunnen opmaken en lijnen uit te zetten voor de komende jaren, worden ze immers gedwongen om hun eigen werking grondig te bekijken: wat doen ze goed/minder goed, waar liggen kansen, wat zijn de bedreigingen, hoe kijkt de brede omgeving naar de organisatie en hetgeen waar ze voor staat … ? 

Op basis van het beleidsplan zetten de meeste organisaties hun koers voor de komende jaren uit. Ook tijdens de beleidsperiode is er op geregelde tijdstippen nood aan onderzoek. Het schip moet immers op koers gehouden worden. Dat impliceert dat u als organisatie uzelf en uw werking continu evalueert: zitten we op schema, doen we hetgeen we vooropgesteld hadden, slagen we in onze opzet, waar moeten we bijsturen, wat kan beter of moet anders, zijn er zaken die we over het hoofd hebben gezien of plots aan de horizon opduiken … ?

Erfgoedorganisaties willen op meerdere vlakken een verschil maken. Heel lang leefde de idee dat dit verschil sowieso gemaakt werd, wat er ook gedaan werd. Vandaag zijn steeds meer organisaties overtuigd van het feit dat ze niet zomaar eender wat kunnen doen. Als ze werkelijk impact willen hebben, op welk vlak dan ook, dan moeten ze op voorhand heel goed nadenken over hetgeen ze willen doen en bereiken. Bovendien beseffen steeds meer organisaties dat, als ze impactgericht willen werken, ze ook moeten proberen om het effect van hetgeen ze doen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Enkel op die manier kunnen goede praktijken en werkwijzen ontwikkeld worden die verder kunnen gedeeld en geïmplementeerd worden. Ook dat vraagt onderzoek.

Uitbesteden of zelf onderzoek doen?

Al dit soort onderzoek – onderzoek in het kader van het beleidsplanningsproces, de continue evaluatie van de eigen werking en de effecten of impact van de eigen werking in kaart brengen – kunt u als organisatie uitbesteden en laten uitvoeren door anderen. Dit is vaak de snelste en meest efficiënte oplossing, ook al kost ze wat. Soms is het ook de enige mogelijke oplossing, omdat bijvoorbeeld de tijd en/of kennis ontbreekt om zelf onderzoek op te zetten en uit te voeren.

Toch willen we hier een lans breken om na te gaan of u als organisatie niet zelf (al is het maar ten dele) de handen uit de mouwen kunt steken op onderzoeksvlak. Niet omdat hetgeen uzelf doet noodzakelijk beter is, maar wel omdat u zo ook aan interne kennisopbouw en talentontwikkeling doet. En dat komt iedere organisatie op langere termijn enkel maar ten goede.