Koninklijke Stadsschouwburg Brugge: uitbouw van een werking als Vlaamse presentatieplek voor podiumtechnisch en scenografisch erfgoed - FASE 2

Met fase 2 van dit project timmerde de Koninklijke Stadsschouwburg van Brugge verder aan zijn verhaal rond podiumtechnisch en scenografisch erfgoed. In Vlaanderen is er tot nog toe geen collectiebeherende instelling die zich ontfermt over dergelijk theatererfgoed. Cultuurcentrum Brugge ging tijdens het tweejarige project de uitdaging aan om te verkennen hoe die leegte in het erfgoedveld ingevuld zou kunnen worden. In hoeverre kan een theaterhuis zijn eigen erfgoedcollectie bewaren, beheren en presenteren? Waarom zou het dat doen en wat zijn hiervan de voordelen?

De voorgaande fase richtte zich op het collectiemanagement (inventaris completeren, het beter bewaren in situ, aanzet collectieplan ...), een open depot en twee belevingsexpo's tijdens de zomers van 2021 en 2022. Tijdens fase 2 van het project werden de realisaties van de eerste fase voortgezet en uitgediept. De eigen erfgoedcollectie bleef centraal staan, maar er werd nog meer aandacht geschonken aan de bredere theaterhistorische context en linken met andere collecties. Daarnaast had de belevingsexpo 'De Schouwburg Vertelt' editite 2023 nog meer aandacht voor het ervaringsaspect en storytelling om de verhalen van achter de schermen bij het grote publiek te brengen. Ook werd gekeken naar de toekomst en werden de krijtlijnen uitgezet om de erfgoedwerking te verduurzamen binnen het Cultuurcentrum in de komende jaren.Tot slot werd de opgebouwde ervaring en expertise gedeeld met de cultuur- en erfgoedsector tijdens een inspiratiedag theatertechnisch erfgoed.

Over de collectie. De Stadsschouwburg van Brugge bewaart een kleine, maar unieke collectie podiumtechnisch en scenografisch erfgoed met meer dan 320 objecten – online te bekijken op erfgoedinzicht.be. De oudste objecten zijn ongeveer even oud als de Stadschouwburg – geopend in 1869 – de jongste objecten werden tot zeer recent nog op het podium gebruikt. Enkele topstukken zijn een 'limelight' (een vroege theaterspot op gas), een collectie 19e-eeuwse theaterattributen van het Franse bedrijf Hallé en een prototype van de 'Memolight' uit de jaren 1970, een van de eerste lichttafels met geheugen.

Projectresultaten

Collectie & Erfgoedzolder

In fase 1 werd een volledige inventaris opgesteld en werd een open depot ingericht dat een publiekswerking op lange termijn moet faciliteren. Beide trajecten werden tijdens fase 2 verder uitgediept. Zo werd verder gewerkt aan het collectieplan en werd de Erfgoedzolder (open depot) uitgebreid met een leegstaande kantoorruimte. Deze extra ruimte laat toe om een onderscheid te maken tussen de Erfgoedzolder waar de collectiestukken worden getoond in een eerder museale setting en een ruimte waar workshops en meer actieve werkvormen mogelijk zijn. Op die manier krijgen 'zien' en 'doen' elk hun domein.

Erfgoeddag 2023

De uitbreiding van de Erfgoedzolder werd meteen getoetst aan de realiteit tijdens de activiteiten op Erfgoeddag 2023. Samen met Anima Eterna Brugge werd het programma 'Historische podiumbeesten' gepresenteerd. Naast rondleidingen doorheen het gebouw kon het publiek opteren voor de thematisch collectiepresentatie rond beestig erfgoed in de Foyer of genieten van klassieke muziek in de zaal.

Educatief pakket podiumtechnisch erfgoed

De uitbreiding van de Erfgoedzolder werd eveneens getest tijdens de uitwerking van het educatieve pakket rond podiumtechnisch erfgoed in samenwerking met Elias Feys (CEMPER). Tijdens drie korte workshops maakten leerlingen uit het middelbaar kennis met de geschiedenis, technologische evolutie, anatomie en praktische toepassingen van de theaterspot.

Mondelinge & documentaire geschiedenis

Erfgoed zit niet alleen in objecten, maar ook in de kennis, handelingen en verhalen die ze omringen. Deze verhalen werden enerzijds naar boven gehaald door te graven in het archief van de Stadsschouwburg dat bewaard wordt in het Brugse Stadsarchief. Maar ook vondsten bij particulieren leidden tot mooie ontdekkingen. Anderzijds werd een reeks van 15 interviews gevoerd met mensen die in een recent of minder recent verleden beroepsmatig met de Stadsschouwburg verbonden waren (theatertechnieker, conciërge, brandweerman, ouvreuse …). Deze beide trajecten leverden niet alleen waardevolle info op over de erfgoedcollectie, maar ook over het gebouw en over de werking van een theater doorheen de tijd. Deze trajecten vormden de basis voor de belevingsexpo.

Belevingsexpo 'De Schouwburg Vertelt. Beroepen achter de schermen'

De veelzijdige erfgoedcollectie van de Stadsschouwburg raakt niet snel uitverteld  ook al waren er reeds twee edities van de belevingsexpo 'De Schouwburg Vertelt'. Voor de derde en laatste editie werd inhoudelijk geput uit de trajecten mondelinge en documentaire geschiedenis. Centraal stonden 4 onderbelichte beroepen die actief zijn achter de schermen. De machinist, de scenograaf, de rekwisiteur en de ouvreuse. Elk van deze personages nam de bezoeker mee op een eigen parcours doorheen de historische gebouw. Het publiek ervaarde hoe en waar deze personages werkten, welke objecten ze gebruikten en kregen sappige anekdotes te horen. Op maat gemaakte filmpjes wekten de personages tot leven. Op het vlak van publieksbemiddeling werd een balans gezocht tussen storytelling, collectiepresentatie, inhoud en beleving. Naast een zelfstandig bezoek kon men opteren voor een geleid bezoek of een speciale ontbijtformule op zondagvoormiddag. De expo liep van 15 juli tot en met 31 augustus en ontving zo’n 3200 bezoekers.

Inspiratiedag Podiumtechnisch Erfgoed

De projectresultaten werden niet alleen gedeeld met een internationaal publiek tijdens de conferentie van PERSPECTIV (Association of Historic Theatres in Europe) in oktober 2022, maar ook met de Vlaamse erfgoedsector tijdens de afsluitende inspiratiedag 'Erfgoed achter de schermen' die samen met CEMPER werd georganiseerd. CEMPER deelde zijn onderzoeksrapport over podiumtechnisch erfgoed in Vlaanderen en Brussel en CC Brugge deelde zijn projectresultaten en gaf deelnemers de kans om de belevingsexpo te bezoeken. Daarnaast kwam een waaier van praktijkvoorbeelden aan bod. Er werd afgesloten met een panelgesprek over de kansen en uitdagingen van podiumtechnisch en scenografisch erfgoed.

Partnerorganisaties

Erfgoedcel Brugge, Stadsarchief Brugge, Musea Brugge, Visit Bruges Brugge, CEMPER, FARO, STEPP vzw, Kenniscentrum Podiumtechnieken RITCS

Leden stuurgroep

Erfgoedcel Brugge, CEMPER, FARO, STEPP vzw, Kenniscentrum Podiumtechnieken RITCS

Praktische info

Looptijd van
Looptijd tot
Organisatienaam
Cultuurcentrum Brugge
Contactpersoon
Filip Strobbe
Adres
Sint-Jakobsstraat 20, 8000 Brugge
Telefoon
050 44 30 60
Financieringsbron(nen)
  • Subsidie van de Vlaamse overheid voor internationale, landelijke en bovenlokale cultureel-erfgoedprojecten - 2022 - ronde 2
  • Eigen middelen Cultuurcentrum Brugge

Andere projecten

Van 11 tot 13 april vond bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) het ...

Lezing op internationaal congres Cultures of the Book: Science, Technology and the Spread of Knowledge ...

De expo ‘Recht door Zee. Navigeren van 1500 tot vandaag’ onderzoekt de technologische geschiedenis van ...