De juiste hoeveelheid silicagel bepalen

Vitrine de l'exposition Disparus. Michel Krafft, Musée cantonal de zoologie Lausanne via Wikimedia Commons

De hoeveelheid silicagel die u nodig hebt is afhankelijk van verschillende factoren zoals het omgevingsklimaat en het vereiste klimaat in de vitrine of doos. Hoe meer silicagel, hoe minder fluctuaties en hoe minder snel de silicagel moet worden geconditioneerd. 

De fabrikant van PROSORB stelt voor:

  • 2 kg / m³ voor grote vitrines (> 2 m³)
  • 4 kg / m³ voor zeer grote of kleine vitrines (< 0,2 m³)

David Thickett (English Heritage) raadt aan om rekening te houden met 8 kg / m3 bij het ontwerpen van vitrines. De benodigde hoeveelheid silicagel neemt immers toe onder invloed van:

  • lekkages in de vitrine (hoge ventilatievoud),
  • hoge vochtigheidsgradiënten tussen de vitrine en de omgevingslucht,
  • een lange expositie of permanente tentoonstellingen,
  • temperatuurschommelingen en luchtbewegingen,
  • strenge onder- en bovengrenswaarden (bv. als uw tolerantie ± 5% RV is, hebt u zeker meer nodig dan wanneer uw tolerantie ± 10% RV is),
  • hygroscopische (bouw)materialen in de vitrines die droger of vochtiger zijn dan het gewenste klimatologische bereik,
  • de erfgoedobjecten zelf: deze kunnen soms droger of vochtiger zijn dan door de bruikleengever werd vermeld (waardoor de verwachte RV niet wordt bereikt),
  • kleinere vitrines: deze hebben meer silicagel/m3 nodig dan grotere vitrines, 
  • hoge vitrines (het drukverschil kan dan leiden tot een soort schoorsteeneffect).
Kleine vitrine, © David Thickett, English Heritage

Hoe de juiste vochthuishouding bepalen?

Vocht bufferen betekent altijd bufferen naar een RV-bereik, niet naar een specifieke RV-waarde. Afhankelijk van het feit of de weersomstandigheden droger of vochtiger zijn dan het gewenste vochtigheidsbereik, moet de voorbehandeling van silicagel zich aan de bovengrens of ondergrens van het gewenste RV-bereik bevinden. 

Voorbeeld: u wil een vitrinekast klimatiseren op een relatieve luchtvochtigheid van 45-55% en de relatieve luchtvochtigheid is 60%. Omgevingslucht wordt geleidelijk ingevoerd, zelfs in de best uitgeruste vitrine. 

  • De ProSorb moet worden geconditioneerd tot 45% RV om zoveel mogelijk vocht te adsorberen. 
  • Als de RV vergelijkbaar is met het gewenste RV-bereik in de vitrine en het doel simpelweg is om RV-schommelingen te bufferen, moet conditionering in het midden van het gewenste RV-bereik worden gekozen, hier dus 50% RV.

Alle silicagels kunnen korte pieken bufferen (snelle responstijd). 

  • Niet elk vochtabsorberend materiaal werkt even efficiënt bij een bepaalde relatieve luchtvochtigheid. Bekijk de rij RV-bereik in de tabellen op de pagina 'Vochtregulerende materialen'. Soms wordt de buffercapaciteit uitgedrukt in Mh waarde. Bij waarde 4 en hoger heeft deze een goede absorptiecapaciteit.
  • In geval van snelle temperatuurschommelingen warmt de vitrine soms sneller op dan de silicagel die onderin zit. Dan krijgt u automatisch RV-schommelingen. Om schommelingen te vermijden, kunt u ventilatie in de vitrine brengen. 
  • Maak het oppervlak van de cassettes die u in de vitrine plaatst voldoende groot, om zo de responstijd te vergroten. Vermijd dat hygroscopische objecten in de vitrine de schommelingen opvangen en het werk gaan doen. 

Alle silicagels kunnen ook seizoenen overbruggen. De nodige hoeveelheid hangt alleen af van de luchtdichtheid van de vitrine en het omgevingsklimaat. Soms kan 2 kg/m³ voldoende zijn voor een heel jaar. Maar hou er rekening mee u eerder 8kg/m³ zal nodig hebben om seizoenen te overbruggen.

Wanneer vervangen of regenereren?

Zodra de relatieve vochtigheid van uw vitrine de bovengrens heeft bereikt, moet u de silicagel vervangen of regenereren.

Voorbeeld: u wil een vitrinekast klimatiseren op een relatieve luchtvochtigheid van 45-55% en de relatieve luchtvochtigheid is 60%. De ProSorb wordt geconditioneerd tot 45% RV om zoveel mogelijk vocht te adsorberen. Als de vitrine 55% RV behaalt, betekent dat dat de cassettes opnieuw tot 45% RV moeten geregenereerd worden.

Voorzie elke vitrine van een hygrometer of datalogger (eventueel met alarmfunctie).