Asbest registreren en documenteren

Foto: Senivpetro, via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0.

Beheert uw instelling asbesthoudende of asbestverdachte stukken? Of zijn er ruimtes die (mogelijk) met asbestvezels gecontamineerd zijn? Elke werkgever is verplicht om een asbestinventaris bij te houden. Daar kan de erfgoedinventaris bij helpen. Als er asbesthoudende toepassingen aanwezig zijn, moet u ook een asbestbeheersprogramma opmaken.

Registratie

Ga als volgt te werk:

  • Noteer op de objectfiche in uw collectie-informatiesysteem de verschillende asbestverdachte en asbesthoudende toepassingen. In deze bijlage vindt u een modelvoorbeeld voor Adlib
     
  • Documenteer de asbestverdachte toepassing duidelijk met foto’s of beschrijvingen. Koppel het rapport van de staalnamen aan de objectfiche. Meer uitleg over hoe u op een veilige manier stalen kan nemen om te laten onderzoeken vindt u op ziterasbestin.be.
     
  • Noteer de conditie waarin het asbest zich bevindt. Gebruik daarvoor de schaal: onbeschadigd (goed), licht beschadigd (redelijk), beschadigd (slecht), zwaar beschadigd (zeer slecht). Bekijk hiervoor de bijlage over conditiebepaling.
     
  • Maak melding aan uw collega's dat het om gevaarlijk erfgoed gaat en laat het object ook registeren in de overkoepelende asbestdatabank van ETWIE. U kunt daarvoor eenvoudig een e-mail sturen naar info@etwie.be met de objectfiche.
     
  • Noteer de preventieve maatregelen die genomen moeten worden: bv. asbestmarkering, FFP3-masker en/of verpakking.
     
  • Beschrijf ten slotte ook de conserverende handelingen die het erfgoedobject onderging: bv. consolidatie van het asbest of decontaminatie via reiniging.

Asbestbeheersprogramma

De Vlaamse overheid voert een asbestafbouwbeleid. Het doel is om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken (dus niet: asbestvrij) door alle asbestgevaarlijke materialen op termijn te verwijderen. Het asbestbeheersprogramma verzekert een verantwoorde en veilige omgang met asbest in uw collectiebeherende instelling en legitimeert zo het behoud van het asbest in de collectie. Waaruit bestaat zo'n beheersprogramma?

Voor het erfgoedobject

  • De asbestinventaris: objectfiche uit het collectie-informatiesysteem waarin de asbesthoudende en asbestverdachte toepassingen staan beschreven (zie hierboven).
     
  • Het beleidsplan: een lijst van alle asbesthoudende of -verdachte erfgoedobjecten en standplaatsen, met:
    • per object een jaarlijkse controle op de conditie van het asbest,
    • per object een meerjarig plan van aanpak waarmee het asbest wordt veiliggesteld (consolideren, inpakken, verwijderen ...),
    • verwijzingen naar analyserapporten bij het onderzochte object,
    • verwijzingen naar luchtmetingen bij de onderzochte standplaats.
       
  • Analyserapporten van staalnamen en luchtmetingen.

Voor de organisatie (relatie werkgever - werknemer):

  • Het blootstellingsregister: een beschrijving van alle gebeurtenissen waarbij bepaalde collectiemedewerkers met het asbest in contact komen:
    • de periodieke controles (jaarlijks) op de conditie van de asbesttoepassingen,
    • alle handelingen zoals verhuizen, verpakken of reinigen.
  • Het opleidingsregister: een overzicht van alle asbestopleidingen en planningsoverleggen van de collectiemedewerkers.
  • De asbestmarkeringen aangebracht op/bij de asbesthoudende toepassingen.
  • De documenten ‘overdracht asbestinventaris aan derden', zoals een externe onderhoudsfirma of restaurator.

Voorbeelden van het beleidsplan, blootstellingsregister, opleidingsregister, de asbestmarkering en het bewijs van de informatieoverdracht aan derden zijn terug te vinden op de website Ziterasbestin.be.

Tip voor conserverende handelingen

Wanneer besloten wordt om een erfgoedstuk te (laten) conserveren, neem dan de asbestproblematiek mee in het dossier. Ook als het asbest zelf niet behandeld wordt, maar enkel andere delen van het object, moet u restaurateurs of specialisten alsnog inlichten over de aanwezigheid van asbest. Deze informatieoverdracht wordt vastgelegd in het document ‘overdracht asbestinventaris’.